Świadectwo energetyczne - podstawowe pojęcia

Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków to olbrzymi krok w stronę oszczędności energii. Zaimplementowana we wszystkich krajach Unii Europejskiej generować będzie olbrzymie oszczędności energii. Jednocześnie znacząco wpłynie na rynek nieruchomości oraz budownictwa.

Budynek - zadaszona konstrukcja posiadająca ściany, która zużywa energię na potrzeby utrzymania odpowiednich warunków klimatycznych wewnątrz. Budynek może odnosić się do całości lub części konstrukcji, którą można opisać lub określić jako odrębną całość. [Dyrektywa 2002/91/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 16 grudnia 2002 r. dotycząca jakości energetycznej budynków]

Jakość energetyczna budynku - ilość energii aktualnie zużywana lub wyliczona na zaspokojenie różnych potrzeb związanych ze standardowym użytkowaniem budynku, które może obejmować ogrzewanie, ciepłą wodę, klimatyzację, wentylację i oświetlenie. Wielkość zużycia energii może być wyrażona w jednym lub większej liczbie wskaźników liczbowych, przy liczeniu, których uwzględniane są czynniki mogące mieć wpływ na wielkość zapotrzebowania na energię, mianowicie izolacje, charakterystyka instalacji, projekt i usytuowanie budynku z punktu widzenia lokalnych warunków klimatycznych, ekspozycja na słońce i jego wykorzystanie, wpływ na sąsiednie budynki, możliwość wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych produkcja energii na miejscu i inne czynniki mające wpływ na klimat wewnętrzny budynku, zapewnienie, którego decyduje o zapotrzebowaniu na energię. [Dyrektywa 2002/91/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 16 grudnia 2002 r. dotycząca jakości energetycznej budynków]

Certyfikat jakości energetycznej budynku - certyfikat oficjalnie uznany przez kraje członkowskie lub ich przedstawicieli, zawierający wyliczenie jakości energetycznej budynku przeprowadzone zgodnie z metodologią danego kraju.[Dyrektywa 2002/91/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 16 grudnia 2002 r. dotycząca jakości energetycznej budynków]

Podstawy prawne

Podstawą prawną na poziomie Unii Europejskiej jest Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynku. To ona narzuca konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji, prawnych mających na celu wprowadzenia obowiązkowego certyfikowania budynków najpóźniej od dnia 1 stycznia 2009 roku.

Charakterystyczne jest tutaj, że Dyrektywa nie narzuca ścisłych, uniwersalnych zasad oceny jakości energetycznej budynku, pozostawiając szczegółowe przepisy poszczególnym krajom członkowskim. Dyrektywa określa jedynie zakres celów, które muszą być osiągnięte metodami lokalnymi. Z tego powodu zasady obliczeń są właściwe dla danego kraju.

W Polsce wprowadza ją nowelizacja ustawy Prawo Budowlanej z dnia 19 września 2007 roku oraz nowelizacja z dnia 27 sierpnia 2009 roku. W owych nowelizacjach zawarto wszelkie potrzebne informacje nt implementacji dyrektywy. Zgodnie z nimi wszystkie nowo powstające oddawane do użytku budynki oraz budynki lub lokale podlegające zbyciu lub wynajmowi podlegają certyfikacji. Oznacza to, że każdy taki budynek lub lokal musi posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej (certyfikat), określający wielkość energii wyrażoną w kWh/m2a niezbędną do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem. Dokument taki jest ważny przez 10 lat.[Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane z dnia 19 września 2007, Dz.U. 2007 nr 191 poz. 1373 wraz z Ustawą o zmianie ustawy - Prawo Budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 27 sierpnia 2009 roku]

Ponadto w przypadku opracowania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m2, który jest zajmowany przez organy administracji publicznej lub, w którym świadczone są usługi znacznej liczbie osób, jak dworce, lotniska, muzea, hale wystawiennicze, świadectwo charakterystyki energetycznej powinno być umieszczone w widocznym miejscu w budynku. [Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane z dnia 19 września 2007, Dz.U. 2007 nr 191 poz. 1373]

Budynki nie objętę certyfikacją

Ustawa zawiera jednak wyjątki. Certyfikacji, czyli sporządzeniu świadectwa charakterystyki energetycznej, nie podlegają budynki:

używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej;
podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata;
niemieszkalnych służących gospodarce rolnej;
przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m2a;
mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku;
wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2. [Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane z dnia 19 września 2007, Dz.U. 2007 nr 191 poz. 1373]

Osoby uprawnione do wystawiania świadectw charakterystyki energetycznej

Ustawa określą również dokładnie, kto ma wykonywać takie świadectwa. Mianowicie świadectwo charakterystyki energetycznej budynku może sporządzać osoba, która:

posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
ukończyła, co najmniej studia magisterskie, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym lub inżynierskie na takich kierunkach jak architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka lub pokrewnych;
nie była karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych lub za przestępstwa skarbowe;
posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej, lub odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. [Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane z dnia 19 września 2007, Dz.U. 2007 nr 191 poz. 1373 wraz z Ustawą z dnia 27 sierpnia o zmianie ustawy - Prawo Budowlane i ustawy o gospodarce nieruchomościami]

Jak widać zapis ten daje architektom, projektantom oraz osobom z uprawnieniami budowlanymi o wykształceniu wyższym lub inżynierskim możliwość wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej budynków bez dodatkowej weryfikacji. Daje też możliwość ukończenia kursu i zdania egzaminu państwowego lub odbycia minimum rocznych studiów podyplomowych z zakresu auditingu i certyfikacji na kierunkach architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub pokrewnych. Dokładne i szczegółowe informacje na temat zakresu kursu i egzaminu przedstawia Rozporządzenie w sprawie przeprowadzania szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.

Kursy na uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej

Zgodnie z Rozporządzeniem kurs na uprawnienia do wykonywania świadectw energetycznych budynków powinien trwać nie mniej niż 50 godzin, z czego 8 godzin powinna trwać część praktyczna. Część teoretyczna składa się z wykładów o tematyce określonej w załączniku do rozporządzenia. Natomiast część praktyczna musi się składać z ćwiczeń praktycznych mających na celu nabycie umiejętności sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, przy użyciu odpowiednich środków dydaktycznych, w szczególności sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem komputerowym pozwalającym na wykonywanie obliczeń właściwych dla sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej. [Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2008 r. w sprawie przeprowadzania szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, Dz.U. 2008 nr 17 poz. 104]

Studia podyplomowe z zakresu certyfikacji

W kwestii programu studiów podyplomowych – musi on zostać zatwierdzony przez Ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zaopiniowaniu przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. W programie oczywiście muszą się znaleźć wszystkie pozycje z kursu oczywiście w rozszerzonej wersji. W odróżnieniu od kursu absolwent studiów podyplomowych nie musi przystępować do egzaminu państwowego – po ukończeniu studiów jest automatycznie uprawniony do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku.

Jednym z najważniejszych wpisów w nowelizacji Ustawy Prawo Budowlane jest zapis „…Świadectwo charakterystyki energetycznej zawierające nieprawdziwe informacje o wielkości energii stanowi wadę rzeczy zmniejszającą jej wartość w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny …” Oznacza to odpowiedzialność cywilno - prawną osób sporządzających świadectwo i jednocześnie zezwala na weryfikację. Daje to szansę na zapewnienie odpowiedniej jakości przygotowywanych świadectw charakterystyki energetycznej.

Istotnym elementem są również dodatkowe zapisy wprowadzone nowelizacją ustawy z dnia 27 sierpnia. Mianowicie zgodnie z zapisem artykułu 52.1. osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej ma za zadanie zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku ze sporządzaniem świadectwa charakterystyki energetycznej.